10 czerwca 2024 roku, jeśli nie wystąpią nieprzewidziane okoliczności (a w branży kosmicznej zdarzają się często), będziemy świadkami historycznego wydarzenia. Drugi Polak w historii poleci w kosmos – Sławosz Uznański, którego misja nazwana została Ignis (łac. płomień), a symbolem jest feniks. To moment, na który czekali nie tylko fani eksploracji kosmosu, ale wszyscy, którzy wierzą w potencjał polskiej nauki i technologii.
Podróż na ISS: Wyzwanie, które wciąż poraża
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) krąży zaledwie 400 km nad Ziemią – dystans, który samochodem pokonujemy np. jadąc ze Śląska do Gdańska. Jednak dotarcie tam to jedno z najtrudniejszych wyzwań, jakie ludzkość kiedykolwiek podjęła.
Sławosz Uznański wsiądzie do kapsuły Crew Dragon firmy SpaceX, umieszczonej na szczycie rakiety Falcon 9 – czyli, kolokwialnie mówiąc, na „tubie wypełnionej materiałami wybuchowymi”. Aby osiągnąć orbitę, statek musi rozpędzić się do 28 000 km/h, pokonując grawitację Ziemi. Następnie, w przestrzeni kosmicznej, gdzie nie obowiązują ziemskie intuicje, komputer pokładowy musi precyzyjnie zadokować do ISS.
Na szczęście Crew Dragon to obecnie najnowocześniejszy i najbezpieczniejszy statek załogowy. W razie awarii rakiety podczas startu, osiem silników Super Draco pozwoli kapsule natychmiast odłączyć się i bezpiecznie wylądować. Co ciekawe, Uznański poleci w ostatnim wyprodukowanym egzemplarzu Crew Dragona – SpaceX nie planuje już budowy kolejnych.
Co Polak będzie robił na ISS?
Misja Ax-4, organizowana przez firmę Axiom Space, potrwa zaledwie kilkanaście dni – to znacznie krócej niż standardowe półroczne pobyty astronautów NASA. Jednak kalendarz Sławosza Uznańskiego będzie wypełniony po brzegi eksperymentami naukowymi i edukacyjnymi.
Polska Agencja Kosmiczna wybrała 13 eksperymentów inżynieryjno-naukowych oraz kilkanaście edukacyjnych. Wiele z nich dotyczy astrobiologii – dziedziny kluczowej dla przyszłych długoterminowych misji, np. na Marsa.
Najciekawsze polskie eksperymenty na ISS:
- Wojskowa Akademia Techniczna – badanie układu odpornościowego
Przed, w trakcie i po misji Uznański odda próbki krwi, aby naukowcy mogli zbadać, jak szybko mikrograwitacja osłabia ludzką odporność. - Human Gut Microbiota – wpływ kosmosu na mikrobiom jelitowy
Astronauci będą… regularnie korzystać z kosmicznej toalety, a próbki zostaną zamrożone i przebadane na Ziemi. Mikroflora jelitowa ma ogromny wpływ na zdrowie, a zmiany w kosmosie mogą być kluczowe dla planowania misji. - East Trad Gen – białka niesporczaków w kosmosie
Choć samych niesporczaków nie będzie na pokładzie, naukowcy przetestują zmodyfikowane drożdże zawierające ich białka, aby sprawdzić, czy zwiększa to ich odporność na trudne warunki. - Stability of Drugs – czy leki działają w kosmosie?
Naukowcy z PAN sprawdzą, jak promieniowanie i mikrograwitacja wpływają na skuteczność leków. To niezbędne dla przyszłych misji na Marsa. - RadMoon on ISS – detektory promieniowania z CERN
Firma Sigma Labs przetestuje nowatorskie czujniki promieniowania, które mogą pomóc w stworzeniu dynamicznej mapy zagrożeń radiacyjnych na ISS. - Foton – jak kosmos wpływa na mózg astronauty?
Badania fal mózgowych Uznańskiego pomogą zrozumieć, jak mikrograwitacja wpływa na koncentrację i zdrowie psychiczne. - Astromental Health – psychika w kosmosie
Uniwersytet Śląski zbada, jak astronauci adaptują się do stresu związanego z pobytem na orbicie. - Mexen in Leo – nanomateriały przyszłości
AGH przetestuje nowe dwuwymiarowe materiały, które mogą zrewolucjonizować kosmiczną medycynę i elektronikę.
Edukacja z kosmosu: Lekcje dla uczniów
Oprócz badań naukowych, Sławosz Uznański przeprowadzi dwie lekcje z orbity dla dzieci. W ramach eksperymentów edukacyjnych sprawdzi m.in., jak w mikrograwitacji zachowuje się kołyska Newtona zbudowana przez polskich uczniów.
Po kilkunastu dniach na ISS, Uznański i załoga Ax-4 wsiądą do Crew Dragona, który odcumuje od stacji i rozpocznie powrót przez atmosferę. Po gwałtownym hamowaniu kapsuła wyląduje na spadochronach w Oceanie Spokojnym, gdzie zostanie wyłowiona przez statek NASA.
Kiedy poleci trzeci Polak?
Pierwszy Polak w kosmosie, Mirosław Hermaszewski, poleciał na stację Salut 6 w 1978 roku. Minęło 46 lat, zanim kolejny nasz rodak znalazł się na orbicie. Czy następna misja z Polakiem będzie musiała czekać kolejne pół wieku?
To zależy od inwestycji w polską naukę i przemysł kosmiczny. Jeśli nasz kraj będzie aktywnie uczestniczył w eksploracji kosmosu, kolejna szansa może nadejść znacznie szybciej. Misja Ignis to nie tylko wielki krok dla Sławosza Uznańskiego, ale też dowód, że Polska ma realny wpływ na przyszłość kosmicznych technologii.
Czy jesteśmy gotowi, by zapisać kolejne rozdziały w historii podboju kosmosu? Czas pokaże.
Komentarze (0)