ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to problem, który przez lata był utożsamiany przede wszystkim z dziećmi. Tymczasem coraz więcej badań wskazuje, że ADHD może towarzyszyć osobom dorosłym, wpływając na ich codzienne funkcjonowanie w życiu zawodowym i prywatnym.
Czy ADHD zanika z wiekiem?
Jeszcze do niedawna uważano, że dzieci wyrastają z ADHD, jednak aktualne badania pokazują, że nawet 60-70 proc. osób zachowuje objawy ADHD w dorosłym życiu. Co więcej, niedawne odkrycia sugerują istnienie formy ADHD o późniejszym początku, co oznacza, że niektóre osoby mogą doświadczać objawów dopiero w wieku dorosłym, mimo że w dzieciństwie nie przejawiały wyraźnych trudności.
Jak ADHD przejawia się u dorosłych?
Podczas gdy u dzieci ADHD często objawia się nadmiernym pobudzeniem ruchowym, u dorosłych częściej przyjmuje formę wewnętrznego niepokoju, problemów z koncentracją i organizacją czasu. Do typowych trudności należą:
- niepunktualność,
- trudności z ukończeniem zadań,
- zapominanie o spotkaniach i obowiązkach,
- impulsywność (np. podejmowanie nagłych decyzji, nieprzemyślane wydatki),
- problemy w komunikacji i relacjach interpersonalnych,
- trudności z zarządzaniem stresem i emocjami.
Czy ADHD jest dziedziczne?
Tak, badania wskazują, że ADHD ma silne podłoże genetyczne. Szacuje się, że dziedziczność tego zaburzenia wynosi nawet 80 proc. Oprócz czynników genetycznych, na rozwój ADHD mogą wpływać również czynniki środowiskowe, takie jak stres matki w ciąży, palenie papierosów, spożywanie alkoholu lub substancji psychoaktywnych w czasie ciąży, a także niska masa urodzeniowa dziecka.
Diagnoza ADHD u dorosłych
Diagnoza ADHD nie opiera się na badaniach laboratoryjnych, lecz na szczegółowym wywiadzie klinicznym. W Polsce problematyka ADHD u dorosłych nadal jest słabo rozpoznawana, choć sytuacja stopniowo się poprawia. Proces diagnozy obejmuje:
- Badanie przesiewowe – może być wykonane samodzielnie lub z pomocą specjalisty.
- Wywiad diagnostyczny – ocenia objawy w dzieciństwie i dorosłym życiu, ich wpływ na funkcjonowanie zawodowe, społeczne i rodzinne.
- Analiza strategii kompensacyjnych – czyli sposobów radzenia sobie z trudnościami wynikającymi z ADHD.
Diagnoza ADHD u kobiet może być trudniejsza ze względu na społeczne oczekiwania i mechanizmy maskowania objawów, co może prowadzić do pominięcia zaburzenia i braku odpowiedniego wsparcia.
Czy ADHD współwystępuje z innymi zaburzeniami?
Osoby z ADHD częściej doświadczają problemów natury psychologicznej. Kobiety częściej zmagają się z depresją i zaburzeniami odżywiania, natomiast mężczyźni mają większą skłonność do uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Ponadto u osób z ADHD częściej występują:
- zaburzenia osobowości,
- zaburzenia afektywne dwubiegunowe,
- zaburzenia lękowe.
Leczenie i sposoby radzenia sobie z ADHD
Z ADHD można skutecznie funkcjonować, stosując odpowiednie strategie i wsparcie. Wyróżnia się trzy podstawowe ścieżki postępowania:
- Edukacja – zdobywanie wiedzy na temat ADHD i jego wpływu na codzienne funkcjonowanie.
- Interwencje psychospołeczne – terapia psychologiczna, terapia małżeńska, wsparcie w organizacji życia codziennego.
- Farmakoterapia – stosowanie leków pomagających w kontrolowaniu objawów ADHD, np. poprawiających koncentrację i regulujących impulsywność.
W codziennym życiu warto wdrożyć praktyczne nawyki, takie jak:
- Tworzenie harmonogramu dnia i regularne sprawdzanie go.
- Podział dużych zadań na mniejsze kroki.
- Ustawianie przypomnień w telefonie, aby uniknąć zapominania o ważnych sprawach.
Pozytywne aspekty ADHD
Mimo trudności, ADHD może również wiązać się z pewnymi pozytywnymi cechami. Osoby z ADHD są często:
- kreatywne i innowacyjne,
- zdolne do hiperfokusa, czyli intensywnej koncentracji na interesujących je zadaniach,
- wielozadaniowe i dynamiczne w działaniu,
- dobrze radzące sobie w sytuacjach kryzysowych, wymagających szybkiej reakcji.
Komentarze (0)