Artykuł opublikowany w niemieckim dzienniku „Die Welt” rzuca światło na niepokojący brak wiedzy wśród Niemców na temat polskiej historii, a w szczególności o losie Polaków podczas II wojny światowej. Autor tekstu, Alan Posener, analizuje wyniki sondażu przeprowadzonego na zlecenie Instytutu Pileckiego, które ukazują szokujący poziom ignorancji w kwestiach związanych z Holokaustem i polską historią.
Posener wskazuje na głęboko zakorzenione uprzedzenia, resentymenty oraz selektywną pamięć historyczną, która wpływa na sposób, w jaki Niemcy postrzegają swojego sąsiada na wschodzie.
Brak świadomości historycznej
Jednym z najbardziej zaskakujących wyników sondażu jest to, że aż 60 procent Niemców myśli, iż większość ofiar Holokaustu pochodziła z Niemiec. Tymczasem, jak przypomina Posener, największa grupa ofiar – trzy miliony – była obywatelami Polski. Co więcej, jedynie 28 procent Niemców w wieku od 16 do 75 lat zdaje sobie sprawę z tego, że największą grupę ofiar stanowili Polacy, co stanowi zatrważający przykład niewiedzy na temat historii najbliższego sąsiada.
W artykule pojawia się również krytyka wybiórczego podejścia do historii, które kształtowało niemiecką świadomość przez lata. Posener przywołuje swoje własne doświadczenia z czasów szkolnych, kiedy nauczyciele opowiadali o swoich wojennych przeżyciach, często romantyzując tamte czasy, ale całkowicie pomijając wątki związane z odpowiedzialnością za zbrodnie wojenne. To, jak zauważa autor, tworzyło fałszywy obraz historii, w którym „Wermacht był przecież czysty”, a wojenne losy Niemców były przedstawiane w sposób wybiórczy i niekompletny.
W Niemczech od lat toczy się dyskusja na temat odpowiedzialności za zbrodnie popełnione w czasie II wojny światowej. Posener zauważa, że część społeczeństwa niemieckiego, w tym ci, którzy nie popierają skrajnie prawicowej partii Alternatywa dla Niemiec (AfD), ma dość „wiecznego samooskarżenia”. Istnieje przekonanie, że Niemcy zrobiły już wystarczająco dużo, aby zmierzyć się ze swoją przeszłością, a dalsze pogłębianie wiedzy na ten temat jest niepotrzebne. Jednak wyniki sondażu przeprowadzonego przez Instytut Pileckiego przeczą temu przekonaniu.
Jednym z kluczowych problemów jest fakt, że 57 procent Niemców uważa, że kolaboranci z okupowanych krajów są w równym stopniu odpowiedzialni za Holokaust co sami Niemcy. Tylko 34 procent przyznaje, że to przede wszystkim Niemcy ponoszą odpowiedzialność, a jedynie 9 procent uważa, że winę ponoszą wyłącznie Niemcy. Te wyniki wskazują na głęboko zakorzenione przekonania, które mogą prowadzić do historycznego rewizjonizmu i rozmywania odpowiedzialności za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę.
Uprzedzenia wobec Polski
Autor artykułu zwraca uwagę na to, że niemieckie uprzedzenia wobec Polski są nadal silne. Mimo że Polska, obok Francji, jest jednym z najważniejszych sąsiadów Niemiec, wiedza na jej temat pozostaje ograniczona i często opiera się na resentymentach. Jak zauważa Posener, Niemcy wiedzą zbyt mało o okrucieństwach, jakich doświadczyli Polacy w czasie okupacji, o brutalnej polityce wyniszczenia polskiej inteligencji prowadzonej zarówno przez nazistów, jak i Sowietów, a także o oporze, jaki Polacy, zarówno żydowscy, jak i nieżydowscy, stawiali wobec nazistowskich zbrodni.
Przykładem tej ignorancji jest odpowiedź na pytanie zawarte w sondażu: kto mógłby uczyć się od kogo w kontekście przepracowania historii? Aż 36 procent Niemców uważa, że to Polacy mogliby uczyć się od Niemców, co jest wyrazem dumy z powodu rzekomego przepracowania historii przez Niemcy. Tylko 27 procent respondentów uważa, że to Niemcy mogliby nauczyć się czegoś od Polaków. Ta postawa odzwierciedla pogląd, że Niemcy, dzięki refleksji nad własną przeszłością, stali się moralnym autorytetem, a inne narody powinny od nich czerpać wiedzę na temat rozliczania się z trudnymi wydarzeniami historycznymi.
Selektywna pamięć
Posener pisze, że rozumie, dlaczego jego nauczyciele mieli „wybiórczą pamięć” na temat swoich wojennych doświadczeń, ale podkreśla, że dla współczesnych Niemców nie ma już wymówek. Wiedza o zbrodniach popełnionych na Polakach oraz rola Polski w czasie II wojny światowej muszą stać się częścią niemieckiej świadomości historycznej.
Jednym z głównych problemów, na który zwraca uwagę Posener, jest brak powszechnej świadomości na temat prób eksterminacji polskiej inteligencji, jak również oporu Polaków wobec okupanta. Wiedza o tych wydarzeniach jest kluczowa dla pełnego zrozumienia, jak wielkie były cierpienia Polski w trakcie wojny i jak heroiczny był opór zarówno polskich Żydów, jak i Polaków nieżydowskich wobec nazistowskiego terroru.
Komentarze (0)