Kryzys opioidowy – największa zbrodnia korporacyjna w historii USA. Jak chciwość zabiła milion Amerykanów?

W ciągu ostatnich 20 lat opioidy zabiły więcej Amerykanów niż wszystkie wojny USA od czasów II wojny światowej. To nie przypadek – to efekt bezwzględnego biznesowego planu, w którym firmy farmaceutyczne, skorumpowani lekarze i ulegli urzędnicy zamienili ból pacjentów w miliardowy przemysł śmierci.

Początek epidemii: jak OxyContin podbił Amerykę

Wszystko zaczęło się w latach 90., gdy Purdue Pharma – kontrolowana przez rodzinę Sacklerów – wprowadziła na rynek OxyContin. Lek reklamowano jako „bezpieczną” alternatywę dla morfiny, z „ryzykiem uzależnienia poniżej 1%”.

• Fałszowane badania: Dane o niskim potencjale uzależniającym były sfabrykowane.
• Agresywny marketing: Purdue wydawała miliony na przekupywanie lekarzy, organizując dla nich „konferencje” w luksusowych kurortach.
• Ciche przyzwolenie FDA: Urzędnik odpowiedzialny za zatwierdzenie leku, dr Curtis Wright, przeszedł później do pracy w Purdue z gigantyczną podwyżką.

Pill mills i śmierć z rozpaczy: jak system zawiódł

W ciągu dekady OxyContin opanował USA, a wraz z nim rozkwitły „pill mills” – pseudokliniki, gdzie lekarze masowo przepisywali opioidy za łapówki.

• Appalachy – epicentrum kryzysu: W stanach takich jak Wirginia Zachodnia czy Kentucky uzależnienie stało się plagą. W niektórych miasteczkach liczba przepisanych tabletek przekraczała liczbę mieszkańców.
• Fentanyl – druga fala śmierci: Gdy władze ograniczyły dostęp do OxyContinu, uzależnieni sięgnęli po tańszy i 50 razy silniejszy fentanyl, często dodawany do innych narkotyków bez wiedzy użytkowników.
• „Śmierć z rozpaczy”: Termin ukuty przez naukowców opisuje falę zgonów wśród białej klasy robotniczej – ofiar przedawkowań, samobójstw i chorób wątroby spowodowanych brakiem perspektyw.

Koszty ludzkie: więcej ofiar niż w Wietnamie i Afganistanie razem wziętych

Według CDC od 1999 roku przedawkowania opioidów zabiły ponad 1 milion osób. Dla porównania:

• Wojna w Wietnamie – 58 tys. ofiar
• Wojna w Afganistanie – 2,5 tys. ofiar

W 2023 roku zmarło 107 tys. osób – to jak wybuch bomby atomowej co roku.

Rozliczenie? Sacklerowie wychodzą bez zarzutów

Choć w 2025 roku rodzina Sacklerów zgodziła się zapłacić 7,4 mld dolarów odszkodowań, nigdy nie przyznali się do winy. W ramach ugody:

• Zrzekli się kontroli nad Purdue Pharma,
• Zostali wykluczeni z biznesu opioidowego,
• Zachowali jednak większość prywatnego majątku (szacowanego na 11 mld dolarów).

Tymczasem ci, którzy przeżyli, wciąż zmagają się z traumą.

To nie byli narkomani – to byli robotnicy, matki, weterani. Zostali oszukani, że biorą 'bezpieczny lek’

– mówi jedna z aktywistek.

Czego nas nauczył kryzys opioidowy?

1. Big Pharma to potęga – może manipulować nauką, prawem i medycyną dla zysku.
2. Brak regulacji zabija – FDA i rząd USA przez lata ignorowały ostrzeżenia.
3. Uzależnienie nie wybiera – ofiarami padli zwykli ludzie, którym lekarze zalecili „terapię bólu”.

Dziś fentanyl zabija już nie tylko w USA – trafia do Europy, a jego globalna dystrybucja to biznes wart miliardy. Czy historia się powtórzy?